Η προκλητική μεγαλομανής επιδίωξη του Ερντογάν να μετατρέψει την Αγια-Σοφιά από μουσείο σε τζαμί συνιστά ακραία πρόκληση κατά της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και περιφρόνηση του θρησκευτικού συναισθήματος του χριστιανικού κόσμου.
O τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, άνοιξε σήμερα την Κερκόπορτα για να γίνει η Αγιά Σοφιά τζαμί, υπογράφοντας το διάταγμα με το οποίο ο ναός θα ανοίξει ως χώρος λατρείας για τη μουσουλμανική κοινότητα. Αξίζει να αναφερθεί πως η Αγία Σοφία, έχει καθεστώς μουσείου και περιλαμβάνεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Το διάταγμα με το οποίο η Αγία Σοφία θα ανοίξει ως τζαμί υπέγραψε ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πριν 45 λεπτά, και αμέσως μετά το «ανέβασε» στo twitter.
Το Tweet αναφέρει
«Αποφασίστηκε ότι η Αγία Σοφία θα τεθεί υπό την εποπτεία της Ντιγιανέτ (Αρχή Θρησκευτικών Υποθέσεων) και θα ξανανοίξει για προσευχή»
Hayırlı olsun. pic.twitter.com/MzP6nzn9Jc
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) July 10, 2020
Παρά τις διεθνείς προειδοποιήσεις εναντίον μιας τέτοιας ενέργειας, το κορυφαίο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας, το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας, νωρίτερα σήμερα, είχε ανακοινώσει πως ακύρωσε το κυβερνητικό διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ του 1934, με το οποίο μετέτρεψε την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε μουσείο, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη μετατροπή του μνημείου σε τζαμί,
O επικεφαλής του γραφείου Τύπου της τουρκικής προεδρίας ανακοίνωσε ότι ο Ερντογάν πρόκειται να εκφωνήσει την ομιλία του λίγο πριν από τις 9 μ.μ. (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας).
Πρόεδρος τουρκικής εθνοσυνέλευσης αναφέρει πως:
«Η Αγία Σοφία πιθανότατα θα ανοίξει (ως τζαμί) την επόμενη εβδομάδα. Το αργότερο μέχρι την επόμενη Παρασκευή θα γίνει η προσευχή»
H απόφαση του ΣτΕ αναφέρει τα εξής:
«Το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, το οποίο αποτελεί ιδιοκτησία του Ιδρύματος Fatih Sultan Mehmet και το οποίο προστατεύεται από την έννομη τάξη μας, έχει παραχωρηθεί στο κοινό για τη συνεχή χρήση της Αγίας Σοφίας με βάση τη βούληση του ιδρύματος.»
«Φέρει τα χαρακτηριστικά της ακίνητης ιδιοκτησίας, είναι εγγεγραμμένο στο κτηματολόγιο ως τζαμί και η φύση και ο σκοπός αυτής της ακίνητης περιουσίας όπως αναφέρεται στην ιδρυτική πράξη δεν μπορεί να αλλάξει.»
«Είναι επίσης δεσμευτικό για το κράτος που έχει την υποχρέωση να διασφαλίσει ότι τα περιουσιακά στοιχεία του ιδρύματος χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τη βούληση του ιδρύματος, όπως επίσης και την υποχρέωση να μην παρεμβαίνει με τρόπο που να εξαλείφει τη βούληση του ιδρύματος.»
«Εξήχθη το συμπέρασμα ότι η ιδρυτική πράξη το διέθετε ως τζαμί και η χρήση του εκτός αυτού του χαρακτήρα δεν είναι δυνατή νομικώς. Η κυβερνητική απόφαση του 1934 με την οποία τερματίστηκε η χρήση της (Αγίας Σοφίας) ως τζαμί ορίζοντάς την ως μουσείο δεν είναι σύννομη»
Δένδιας: Πρόκληση για παγκ. κληρονομιά η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί
Άμεση ήταν η αντίδραση της Ελλάδα δια στόματος Νίκου Δένδια όπου στην τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών που προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, ενημέρωσε τους συναδέλφους του για την πρόκληση που συνιστά για την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και για την UNESCO, η απόφαση που ακυρώνει το διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ το 1934, για την προστασία της Αγίας Σοφίας διά της μετατροπής της σε Μουσείο.
Ενημέρωσα τους συναδέλφους μου για την πρόκληση που συνιστά για την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και για την @UNESCO , η απόφαση που ακυρώνει το διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ το 1934, για την προστασία της Αγίας Σοφίας διά της μετατροπής της σε Μουσείο.
— Nikos Dendias (@NikosDendias) July 10, 2020
UNESCO για Αγία Σοφία: Η Τουρκία έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις
Υπενθυμίζουμε την αυστηρή θέση της UNESCO όπου καλούσε τις τουρκικές αρχές να αρχίσουν διάλογο «προτού ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση η οποία θα μπορούσε να υπονομεύσει την οικουμενική αξία του μνημείου»
«Η UNESCO πρέπει να ειδοποιηθεί για οποιαδήποτε μετατροπή στο μουσείο της Αγίας Σοφίας, για την οποία πιθανόν θα πρέπει να υπάρξει νέα αξιολόγηση από πλευράς της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς», τόνισε η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών την Πέμπτη.
Η UNESCO επισήμανε προς το πρακτορείο ειδήσεων Reuters ότι η Αγία Σοφία έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει πως το κράτος οφείλει «να διασφαλίζει ότι καμία μετατροπή δεν θα υπονομεύσει την εξέχουσα οικουμενική αξία κάθε μνημείου που έχει περιληφθεί στον κατάλογο στην επικράτειά του», εξήγησε η υπηρεσία του ΟΗΕ.
«Για οποιαδήποτε μετατροπή πρέπει να ειδοποιηθεί η UNESCO από το κράτος εκ των προτέρων, και θα πρέπει να υπάρξει (νέα) διαδικασία αξιολόγησης, εάν χρειάζεται, από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς», πρόσθεσε.
Yπογράμμισε ακόμη ότι έχει εκφράσει τις ανησυχίες της στις τουρκικές αρχές με επιστολές της και ότι επέδωσε ξανά το μήνυμα αυτό στον πρεσβευτή της Τουρκίας στην Οργάνωση χθες Πέμπτη.
By Alex Ammohostianos
